सहकार्य जोसँग पनि हुनसक्छ, हामीले पाएको जनमत एक्लै निर्णायक छैन । कसै न कसैसँग सहकार्य गरेरै सरकार बनाउनुपर्ने हुन्छ । त्यसकारण सहकार्य गर्ने सम्भावना जोसँग पनि हुन्छ । मूल विषय भनेको हाम्रा माग र मुद्दाप्रति सकारात्मक हुनुप¥यो । हामी केबल मन्त्री बन्न र सरकारमा जानैका लागि मात्रै आएका हैनौँ । जनताका लागि काम गर्ने उपयुक्त वातावरण बनाउन सक्नुपर्छ । अब पनि जनतालाई गुमराहमा पार्नु हुँदैन, निकास दिन सक्नुपर्छ ।

प्रतिशोध र बदलावको भावनामा गठबन्धनले काम गरेको देखियो। राष्ट्रपतिले एमालेको स्वार्थमा काम गरेको भन्ने तर्क गठबन्धन दलले गरेको पाइयो। त्यसको बदला लिनुपर्छ भनेर नै काम गरेको देखियो। यस खालको बदलाभावले त कसरी अरुभन्दा फरक भएको पाइयो र?  

नेपाली कांग्रेसको महाधिवेशन सकिएपछि यस अवधिमा कुनै डकुमेन्ट, दस्तावेजहरू कांग्रेस पार्टीले निर्माण नै नगरेको अनि कांग्रेस पार्टी त्यत्तिकै अगाडि गइरहेको हुन्थ्यो भने तपाईंको भनाइ ठीक हुन्थ्यो । तर, यसबीचमा नेपाली कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिले गरेको निर्णय छन् । पार्टी महामन्त्री गगनकुमार थापाको संयोजकत्वमा विज्ञहरूसहितको टिम बसेर त्यहाँ भएका छलफल कार्यसम्पादन समितिमा ल्याएको र कार्यसम्पादन समितिले केन्द्रीय समितिमा लगेर छलफल गरी घोषणापत्र जारी गरेका छौँ । त्यो जारी गरेको घोषणापत्रमा हाम्रो नीति भेट्नुहुन्छ । कार्यक्रम भेट्नुहुन्छ । दृष्टिकोण भेट्नुहुन्छ । वर्तमान भेट्नुहुन्छ । विगत भेट्नुहुन्छ । भविष्य भेट्नुहुन्छ । भनेपछि कांग्रेसले नीति महाधिवेशन विधिवत रूपमा भएको छैन भन्‍नुको अर्थ हामीले कुनै नीति, दृष्टिकोण र कार्यक्रमविहीन भएर गइरहेका छौँ भनेर बुझ्नु हुँदैन ।

काठमाडौं । भारतको सर्वोच्च अदालतले वेश्यावृत्तिलाई सम्मानजनक पेशाको दर्जा दिँदै यस पेशामा संलग्न भएकै आधारमा कसैलाई पनि गिरफ्तार नगर्न आदेश दिएको छ ।अदालतले भारतका सबै राज्य र प्रदेशका प्रहरीहरुलाई यौनकर्मीको काममा हस्तक्षेप नगर्न पनि निर्देशन दिएको छ ।

अत्यधिक चिसोले स्वस्थ मानिसलाई पनि हृदयघात तथा मस्तिष्कघात हुने खतरा रहन्छ।  स्टार अस्पतालका मुटु रोग विशेषज्ञ एवं हेड अफ डिपार्टमेन्ट डा आनन्द जिसी चिसो मौसममा निको भइसकेका मुटु रोग बल्झिने खतरा हुने बताउँछन्। चिसोबाट बच्ने उपायसँगै रोगका बारेमा पनि उत्तिकै सचेत रहन आवश्यक रहेको उनको भनाइ छ। 

कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशमा नेतृत्व चयनका लागि सोमबार मतदान हुँदैछ । पार्टीको केन्द्रीय कार्यसमितिका विभिन्न पदमा सयौं आकांक्षीहरूबीच प्रतिस्पर्धा चलिरहेको छ । शेरबहादुर देउवा, शेखर कोइराला, प्रकाशमान सिंह र विमलेन्द्र निधिले प्यानलै बनाएर नेतृत्वका लागि प्रतिस्पर्धामा छन् । 

कांग्रेसका भावी नेतृत्व चयन गर्न सोमबार मतदान हुँदै छ । सत्ता र शक्तिको केन्द्रमा रहेका सभापति शेरबहादुर देउवालाई चुनौती दिन चार जनाले उम्मेदवारी दिएका छन् । 

नेपालप्रति हाम्रा मित्र तथा शक्ति रष्ट्रहरूको ठूलो सद्भाव छ । तर पनि यसको फाइदा हामीले लिन सकेका छैनौँ । हाम्रो यस्तो प्रवृत्ति छ कि राष्ट्रवादका ठूला कुरा जनतातर्फ फर्केर गर्ने र नारा लगाउने तर सम्बन्धित ठाउँमा भने राख्न नसक्ने । यसैले हामीले हाम्रो राष्ट्रिय स्वार्थ पनि पूरा गर्न सकिरहेका छैनौँ र उता हाम्रा मित्र रष्ट्रहरूको सद्भाव प्राप्त गर्न पनि सकेक छैनौँ । म परराष्ट्रमन्त्री हुँदा या यहाँले भनेजस्तै पछिल्लो पटक भारतको भ्रमण गर्दा पनि यी पक्षहरूलाई थप स्पष्ट पार्ने काम मैले गरेको छु ।

क्याबिनेटबाट दुईवटा भ्याक्सिन, एउटा कोरोनासँग सम्बन्धित भ्याक्सिन (सार्स कोभ-२) र हैजासम्बन्धी कलेरा भ्याक्सिनलाई अनुमति दिएको छ । कोरोना सम्बन्धी भ्याक्सिन के हो भन्दा, चीनमा वालभ्याक्स भन्ने कम्पनी छ यसले उत्पादन गरेको भ्याक्सिन हो । त्यो अमेरिकाको फाइजर जस्तै कम्पनी हो । त्यो भाइरस स्पेसिफक भ्याक्सिन हो । एमआरएनए भ्याक्सिन फ्रिजको तापक्रममा भण्डारण गर्न मिल्छ । फाइजर माइनस २० डिग्रीमा राख्नुपर्छ तर यो फ्रिज टेम्पे्रचरमा राख्न मिल्ने भ्याक्सिन हो । हाम्रो जस्तो मुलुकमा एमआरएनए जस्तो भ्याक्सिन भएपछि स्टोरेज गर्न र ट्रान्सपोटेशन गर्न सजिलो हुन्छ । वालभ्याक्स भन्ने कम्पनीले प्रायोजन गरेको भ्याक्सिनलाई देउराली जनता फर्मास्युटिकल्स भन्ने नेपाली कम्पनीले लोकल पार्टनरको हिसावले काम गर्न खोजेको हो ।

हाइटीका राष्ट्रपति जोभेनेल मोइजेको बुधबार बिहान घरमै गोली हानी हत्या गरिएको थियो । राष्ट्रपतिको हत्यासँगै हाइटीमा राजनीतिक संकट पलाएको छ । पहिल्यैदेखि भोकमरी, सामूहिक हिंसा र कोरोना भाइरसको महामारीसँग जुधिरहेको हाइटी झन् ठूलो राजनीतिक संकटमा फसेको छ ।

माननीय मन्त्रीज्यूले जुन कुरा बोल्नुभएको छ त्यो एकदमै गलत हो । उहाँ नेपालको संविधानमा टेकेर मन्त्री बन्नुभएको हो । त्यसै अनुसार सपथ खाएको र काम पनि गर्ने हो । मन्त्री पद भनेको एउटा जिम्मेवार पद हो । देशका लागि र जनताका लागि केही गर्न पुग्ने ठाउँ पनि हो । त्यसैले उहाँले बोल्दा संविधान र कानून अनुसार बोल्नुपर्थ्यो, त्यसो गर्नुभएन ।

सामान्य खालका अप्रत्यक्षरुपमा कमजोर गराउने, योग्यता प्रणालीलाई अप्ठ्यारो पार्ने खालका कामहरू नभएका होइनन् तर पनि हामीले योग्यता प्रणालीलाई भत्किन दिएनौँ, बरु अझ सुदृढ बनायौँ ।

अहिले संविधानको धारा ७६ को उपधारा ७ बमोजिम राष्ट्रपतिले प्रधानमन्त्रीको सिफारिसमा प्रतिनिधिसभा विघटन गरी चुनाव घोषणा गर्नुभएको हो। यो विघटन गर्नुअघि धारा ७६ का सबै उपधारा परिपालना भएर उपधारा ७ मा अघि बढेको हो।

तर तपाईंहरूले शुक्रबार गरेको निर्णयले त न प्रतिनिधिसभा जोगियो, न एमाले जोगाउन सक्नुभयो, घाटा त यहाँहरूलाई नै भयो हैन ? प्रतिनिधिसभामाथि ओलीजीले नै एकपछि अर्को प्रहार गर्न थालेपछि हामीले के गर्न सक्छौं र ? हामीले त जोगाउन सक्दो प्रयत्न गरेकै हो नि । उहाँले असंवैधानिक कदम चालेपछि हाम्रो उपाय लागेन । प्रतिनिधिसभा र लोकतन्त्र जोगाउन हामी फेरि पनि लागेका छौं । जो लोकतन्त्र र प्रतिनिधिसभा जोगाउन लाग्छ, उसैले कम्युनिस्ट पार्टी जोगाउने हो । लोकतन्त्र जोगाए मात्र न कम्युनिस्ट पार्टी हुनुको उपादेयता रहने हो । लोकतन्त्र, गणतन्त्र र परिवर्तनविरुद्धमा, विदेशी दासताको पक्षमा, विदेशीले लगाएको काममा लागेपछि त कसरी प्रतिनिधिसभा जोगिन्छ ? तपाईंहरूले पनि समयमै निर्णय गर्न त नसक्नुभएकै हो नि ? निर्णय गर्न त सबै पाक्नुपर्‍यो । यत्तिकै निर्णय गरेर भएन । लोकतन्त्र जोगाउने भन्ने तर आफ्नो पार्टी अध्यक्षलाई हराउन अर्को पार्टीकालाई सहयोग गर्ने दोहोरो चरित्र भयो भन्ने आक्षेप छ, स्पष्टीकरण नै सोधिएको छ ? हामीसँग कुनै मतलब नराखेर उहाँले नै दक्षिणपन्थीहरूसँग साँठगाँठ गरेको होइन ? उहाँले एकलौटी गर्नुभएको छ । विदेशीसँग याचना गर्नुभएको छ । ओलीजीले सोधेको स्पष्टीकरणबारे के कुरा गर्नु ! पार्टी एकताका लागि गठन भएको कार्यदल के हुन्छ ? त्यो कार्यदलको औचित्य उहाँले सिध्याइदिनुभयो । यत्रो कार्यदल बनेको छ, सरसल्लाह गर्नुपर्दैन ? सोध्दै नसोधी संसद् विघटन गर्ने ? केही सल्लाह गर्नुपर्दैन ? अध्यादेश ल्याउनुअघि केही सल्लाह गर्नुपर्दैन ?

ब्राजिलमा गत २४ घण्टामा कोभिड– १९ को संक्रमणको कारण ४ हजार भन्दा बढी व्यक्तिको मृत्यु भएको छ । ब्राजिलमा कोरोना भाइरस शुरु भएयता यति धेरै संख्यामा व्यक्तिहरुले ज्यान गुमाएका यो पहिलो पटक हो ।

त्यो समय हामीले नेतृत्वलाई सचेत पनि बनाएका थियौं- तपाईंहरू ज्यादै इमोसनल हिसाबले एकतामा जोडिनुभयो भनेर । एकताका लागि गर्नुपर्ने आधारभूत कामहरू नगरी एकता किन भयो भनेका हौं । यसले दुर्घटना हुनसक्छ भनेका थियौं ।

देशमा सञ्चालित विकास निर्माणको अवस्था, प्रगति र गुणस्तरको उदाहरणले पनि भ्रष्टाचार बढेको पुष्टि गरिरहेको छ । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगलगायत विभिन्न संवैधानिक आयोगका प्रतिवेदनहरुले भ्रष्टाचार बढेको देखाइरहेका छन् । ट्रान्सप्यारेन्सी इन्टरनेशनलका प्रतिवेदनहरुले पनि भ्रष्टाचार बढेको देखाएका छन् । देशका अधिकांश नागरिकको जीवन शैलीमा देखिएको पछौटेपनले पनि अनियमितता र भ्रष्टाचारले देश खोक्रो हुँदै गएको पुष्टि गर्छ ।

२०४७ को संविधानले बरु प्रधानमन्त्रीलाई विशेष अधिकार दिएको थियो, त्यस किसिमको अधिकार नयाँ संविधानमा नराख्ने भनेर सबैको सहमति थियो । त्यो सहमतिमा सबैभन्दा धेरै कराउने वक्तामा वर्तमान प्रधानमन्त्री ओली र अहिलेका राष्ट्रपति पर्थे । उनीहरूले यस्तो व्यवस्थाले अस्थिरता निम्त्याउँछ भन्थे । तर, अहिले प्रधानमन्त्रीले संविधानमा प्रावधान नै नभएको अधिकार लिएर संसद विघटन गरे । संविधानविद्हरूले यसलाई राजनीतिक ‘कु’ भनेका छन् ।

१९७० सम्मको पुरातनवादी सार्वजनिक प्रशासनका शैलीहरू थिए त्यसलाई हामीले पूर्णरुपमा छोड्न सकेको अवस्था छैन जसले गर्दा प्रशासन जनप्रिय छैन, जनताप्रति उत्तरदायी हुन सकेको छैन । त्यसो त हाम्रो निजामती सेवाका केही राम्रा पक्षहरू छन् । संकट व्यवस्थापनमा हामी नामी छौँ । तर कर्मचारीतन्त्रले परिवर्तनलाई आत्मसाथ गर्न नसक्दा उपलब्धिहरू प्रभावकारी हुन सकेका छैनन् । सेवा वितरण लाभदायी हुन सकेको छैन । तर यसमा राजनीतिक प्रणाली र राजनीतिक नेतृत्व नै दोषी छन् ।

सबै समस्यालाई छिचोलेर अर्थतन्त्रलाई लयमा लगेका सत्तारुढ नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) का महासचिव विष्णुप्रसाद पौडेलले पुनः अर्थ मन्त्रालयको नेतृत्व सम्हालेका छन् । कोभिड-१९ का कारण फेरि यतिखेर अर्थतन्त्र समस्यामा छ । उनीमाथि नागरिकको स्वास्थ्य सुरक्षालाई प्राथमिकतामा राख्दै आर्थिक गतिविधिलाई चलायमान बनाउने प्रमुख जिम्मेवारी पनि रहेको छ ।